Jakie prawa ma mama w pracy?

Bycie równocześnie mamą i pracownicą jest trudne. Wiele kobiet nie byłoby w stanie pogodzić kariery zawodowej z opieką nad dzieckiem, gdyby nie szereg praw i udogodnień, jakie zapewniają im przepisy Kodeksu pracy. O czym mowa? Jakie prawa ma w pracy mama? Wyjaśniamy!

• Praca a ciąża
• Prawa mamy w pracy
• Mama w pracy – jakie ma prawa?

Praca a ciąża

Już w momencie, w którym kobieta zajdzie w ciążę, może korzystać ze specjalnych udogodnień. Jeszcze właściwie nie będąc mamą, może liczyć na to, że ustawodawca otoczy ją opieką. O czym mowa? Przede wszystkim o tym, że jeśli kobieta z powodu ciąży musi udać się na zwolnienie lekarskie, wówczas jest ono płatne 100%. Dzięki temu nie musi martwić się, że dochód będzie niższy, niż gdyby pracowała. Może więc leczyć się, odpoczywać na pełnopłatnym zwolnieniu. Tak długo, jak będzie taka konieczność, bowiem okres zasiłkowy wydłużony zostaje ze 182 do 270 dni.

Jakie jeszcze prawa ma ciężarna pracownica? Warto wiedzieć, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży. Jednak ochrona ta nie dotyczy kobiet zatrudnionych na okres próbny, który nie przekracza jednego miesiąca. W sytuacji, gdy przyszła mama ma umowę o pracę zawartą na okres próbny przekraczający jeden miesiąc lub z umowę o pracę na czas określony, która kończy się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, wówczas umowy te ulegają przedłużeniu do dnia porodu.

Warto dodać, że pracodawca nie może nakazywać ciężarnym pracownicom wykonywania pracy w godzinach nocnych, czyli między godziną 21:00 a 7:00. Ponadto kobieta w ciąży nie powinna pracować w godzinach nadliczbowych, a więc zostawać w pracy dłużej niż wynikałoby to z umowy o pracę. A co z delegacjami? Pracodawca nie może wysyłać na nie pracownicy w ciąży bez jej wyraźnej zgody.

Prawa mamy w pracy

Oczywiście ochrona kobiety w ciąży to nie wszystko. Kobieta, która urodzi dziecko, może liczyć na kolejne przywileje. Nie musi wracać do pracy, bowiem może wykorzystać dodatkowe urlopy. Takie, które dotyczą tylko młodych mam.

Mowa przede wszystkim o urlopie macierzyńskim. Czas tego świadczenia jest zależny od liczby urodzonych dzieci podczas jednego porodu. Zazwyczaj, bo przy urodzeniu jednego dziecka, wynosi 20 tygodni. Jeśli kobieta urodzi bliźnięta – 31 tygodni, trojaczki – 33 tygodnie, czworaczki – 35 tygodni, a jeśli na świat przyjdzie piątka lub więcej dzieci – 37 tygodni urlopu.

Warto wiedzieć, że 6 tygodni urlopu kobieta może wykorzystać jeszcze przed porodem. Co więcej, obligatoryjnie musi wykorzystać 14 tygodni, a 6 tygodni może wykorzystać ojciec dziecka.

Po urlopie macierzyńskim skorzystać można z urlopu rodzicielskiego. Może trwać 32 lub 34 tygodnie (zależy to od ilości urodzonych dzieci). Z urlopu rodzicielskiego można skorzystać jednorazowo lub w częściach, ale musi być wykorzystany do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. Podczas urlopu matka dostaje zasiłek macierzyński.

Po urlopie macierzyńskim pracująca mama może skorzystać z urlopu wychowawczego. Urlop ten może wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6. roku życia. Urlop wychowawczy wynosi 36 miesięcy, jednakże maksymalny okres, z którego może skorzystać pracująca matka lub ojciec, to 35 miesięcy. Jeden miesiąc jest przeznaczony wyłącznie dla drugiego rodzica. Z urlopu można skorzystać w maksymalnie 5 częściach.

Warto wiedzieć, że w trakcie urlopu wychowawczego zasiłek macierzyński nie przysługuje. Pracownica może starać się o zasiłek wychowawczy, ale tylko wówczas, gdy nie pobiera innych świadczeń socjalnych. Musi też przed urlopem pracować co najmniej 6 miesięcy, dziecko nie może uczęszczać do placówki wychowawczej, a ona wykonywać w czasie urlopu pracy zarobkowej.

Mama w pracy – jakie ma prawa?

A co, gdy kobieta już wróci do pracy? Czy wówczas ochrona się kończy? Czy ustawodawca przewidział jeszcze jakieś udogodnienia? Okazuje się, że są specjalne prawa młodej mamy w pracy. Jeśli karmi dziecko piersią, wówczas ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy, które są wliczane do czasu pracy. W przypadku karmienia więcej niż jednego dziecka przerwy mogą trwać 45 minut. W sytuacji, gdy kobieta pracuje mniej niż 6 godzin, wówczas jest jedna przerwa. Jeśli krócej niż 4h – wtedy nie może skorzystać z takiej możliwości.

Czy są jeszcze jakieś przywileje matki w pracy? Tak! Młoda mama otrzymuje dodatkowe 2 dni wolne w ciągu roku kalendarzowego na opiekę nad dzieckiem i to z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Przy niepełnym wymiarze czasu powyższy zakres godzinowy ustalany jest proporcjonalnie. Co istotne, we wniosku urlopowym nie trzeba podawać przyczyny.

Czy są jeszcze jakieś dodatkowe prawa mamy, która wychowuje dziecko do 4. roku życia? Warto wiedzieć, że nie może pracować w porze nocne ani w godzinach nadliczbowych, chyba że wyrazi na to zgodę. Nie powinna również jeździć w delegację poza miejscowość, w której znajduje się zakład pracy.